Askeri Müze Nerede? Nasıl Gidilir?

İstanbul İli, Şişli İlçesi’nde bulunan Halaskargazi Caddesi üzerinden, Taksim istikametine doğru yürürken sol tarafta, modanın Türkiye’deki başkenti Nişantaşı semtinin Vali Konağı Caddesi girişinde bulunan Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Başkanlığı’ isimli kuruma tabi olan “Askeri Müze” isimli dev yapıyı görürsünüz.

“Askeri Müze” Tarihi

Bir tarihi devri kapatıp diğerini açan Fatih Sultan Mehmet; İstanbul’u fethetmesinden sonra “Aya İrini Kilisesi” silah ambarı olarak kullanılmıştır. Üç yüz sene kadar silah ambarı olarak kullanılmaya devam eden Aya İrini Kilisesi; dönemin hükümdarı Üçüncü Ahmet tarafından on sekizinci yüzyılda, elden geçirilerek, silahların sivil halk tarafından gezilip, görülebileceği bir yapı haline getirilip Osmanlı’daki ilk “Askeri Müze” kavramı oluşturulmuştur. Bu sayede ilk temelleri atılan “Askeri Müze”, giriş kapısında “Dar’ül Esliha” yazılı bir kitabe ile süslenmiş, ancak Üçüncü Selim’in saltanatının zorla son bulması sonucunda, “Cebeci Askerleri” tarafından yağmalanırken bu el işlemesi nadide eser de yok edilmiştir. Bu olaydan on dokuz sene sonra Yeni Çeri Ocağı adlı askeri müessese kapatılmış, Yeni Çerilere ait birçok eser de ortadan kaldırılmıştır. Başına bu kadar badire gelen tarihi yapı, eskiye göre önemini yitirdiğinden dolayı, on dokuzuncu yüzyılın ilk yarısında silah ambarı olarak kullanılmaya devam etmiştir.

Tophane Müşiri Ahmet Efendi’nin girişimleri ile takvimler 1846 senesini işaret ederken, bu müzedeki eserler tekrar onarılıp sergilenmeye başlanmıştır. Mecma-i Asar-ı Atika ve Mecma-i Esliha ismi verilen iki ayrı kısımdan oluşturulan ve çağdaş ilk Türk Müzesi hüviyetini taşımakta olan bu yapı maalesef ki Sultan Abdülaziz devrinde yeniden “harbiye ambarı” olarak kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzdeki “Askeri Müze” koleksiyonunda bulunan eserlerinin birçoğu Mecma-i Asar-ı Atika bölümünde sergilenen eserlerden meydana gelirken, şuanda “Arkeoloji Müzesi” olarak ziyaretçilerine kapılarını açan müzenin koleksiyonundaki eserlerinin büyük bir kısmı Mecma-i Esliha bölümünde sergilenmiş yapıtlardan oluşmaktadır.

İkinci Meşrutiyetin ilanına müteakip Osmanlı devlet adamlarının birçoğunun girişimi ile “Askeri Müze Tertip Komisyonu” adlı bir kurul oluşturulmuş ve yurdun dört bir yanında olan birçok tarihi obje tekrar toparlanmaya başlanmıştır. Söz konusu olan bu girişimlerin sonucunda, “Aya İrini Kilisesi” tekrar “Müze-i Askeri-i Osmani” adıyla “Askeri Müze” olarak kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde olduğu gibi mehteran takımı, belirli aralıklarla Müze-i Askeri-i Osmani’de de konserler düzenlemiştir.

Cumhuriyet döneminin hemen başında çıkan İkinci Dünya Savaşı sırasında Aya İrini Kilisesi’nde bulunan eserler güvenlik gerekçeleri mazeret gösterilerek Niğde İline nakledilmiştir. İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesine müteakiben, ilgili dönemde “Maçka Silahhanesi” olarak adlandırılan yapıya getirilmiştir. Maçka Silahhanesi’nin İstanbul teknik Üniversitesi himayesine verilmesi ardından yedi bin tarihi eserlik koleksiyon, takvim 1955 senesini gösterirken eski Harbiye Jimnastikhanesi’ne nakledilmiştir. Bir taraftan restorasyon çalışmaları hummalı bir şekilde devam eden “Harbiye Jimnastikhanesi”, 1967 senesinde Mimar Nezih Elden tarafından çizilen projeye sadık kalınarak bugünkü görünümünün temelleri atılmıştır. Büyük bir bölümü takvimler 1986 yılını gösterirken ziyarete açılan “Askeri Müze”, tam manası ile 1993 senesinden itibaren ziyaretçilerine kapılarını sonuna dek aralamıştır.

Askeri Müze’de Hangi Eserler Sergilenmektedir?

Yıllar boyu bir oraya bir buraya taşınmak zorunda olan ve dönem dönem kapatılan “Askeri Müze”, Osmanlı tarihinden günümüze kadar kullanılmış elli beş bin tarihi askeri mirası koleksiyonunda barındırmaktadır. Ancak bu eserlerin sadece beş bin adedi ziyaretçilerin beğenisine sunulmaktadır.

Farklı isimlerdeki salonlara ayrılan müze; ziyarete açık olduğu hemen her zaman 15.00 – 16.00 saatleri arasında Mehteran Bölüğü tarafından verilen konserlerle tarih ve sanat severlere eşi bulunmaz anlar yaşatmaktadır.

Eğer savaş sanatlarına ilgi duyan veya torunları olduğumuz atalarımızın askeri mirasları hakkında fikir sahibi olmak isteyen biri iseniz; “Askeri Müze” bu ihtiyaçlarınıza fazlası ile cevap verecektir.