Kırşehir Tarihi
İç Anadolu Bölgesinin tam ortasında yer alan Kırşehir, doğusunda Nevşehir, batısında Ankara, güneyinde Aksaray ve kuzeyinde Kırıkkale bulunmaktadır. Abdallık kültürünün başkenti Kırşehir, tarihin en eski sayfalarında bile önemli bir merkez olarak bilinmektedir. Hititler dönemine kadar uzanan köklü tarihi ile içerisinde yer alan çok fazla tarihi eser bulunmaktadır. Hititliler döneminde Kırşehir Makissos olarak anılmaktaydı. Türklerin Anadolu'ya girişi ile birlikte bozkırın ortasında yükselen şehir Selçuklu İmparatorluğu için önemli bir merkez olur ve bu dönemde evler inşa edilirken, harçlarına katılan gül suyu nedeniyle Gül Şehri olarak anılmaktaydı. Son olarak kimliğini ve yapısını Kırşehir adıyla günümüze kadar taşımaktadır. Anadolu'nun Türkleşmesi sürecinde en büyük kalelerden bir olan Kırşehir Anadolu topraklarının bizlere vatan kılınmasını sağlayan tarihi şahsiyetlere ve büyük tasavvuflara ev sahipliği yapmış bir kültür şehridir.
Zamanın her parçasında bir iz bulmanız mümkündür. Pek çok medeniyetin buraya yerleşmesi ile birlikte tarihi eserler bulunmaktadır. Her köşesinde ayrı bir tarih görebileceğiniz Kırşehir'de çok fazla gezilecek yerler vardır. Her yıl yüzlerce turist tarihi ve doğal güzellikleri görmek için kente akın etmektedir. Sadece tarihi yerleri ile değil termal suları ile de oldukça popüler olan şehirde sağlık turizmi de oldukça gelişmiştir. Her derde deva şifalı suları ile hastaları iyileştirip yollamaktadır. Hala taş işlemeciliği, dokumacılık ve el sanatları yapılmaktadır. Burada üretilen ürünler yurt dışını ihracat edilmektedir. Kırşehir'e yolunu düşerse sevdiklerinize bu hediyelik eşyalardan satın alabilirsiniz. Taşı toprağı değerli olan Kırşehir'in yer altı madenleri de oldukça zengindir. Mermer,tuz ve kömür bu topraklarda oldukça fazla çıkmaktadır. En değerlisi ise mermerleridir. Oniks olarak adlandırılan bu mermerler burada işlenip satılmaktadır. Yolunuz bu şehre düşerse artık hakkında çok fazla şey bildiğinize göre sıkıntı çekmeden her yerini doyasıya gezip öğrenebilirsiniz.
Kırşehir, İç Anadolu bölgesinin Kızılırmak bölümünde yer alır. Batısında Kırıkkale ve Ankara, doğusunda Yozgat ve Nevşehir, kuzeyinde Yozgat ve güneyinde Aksaray ve Nevşehir’in olduğu ilimizdir. Ahi Şehri Kırşehir Gezilecek yerler ve kısa tarihçesi ile ilgili bilgileri aktarıyoruz.
Kırşehir, Hititler döneminden beri var olup o dönemlerde adı bilinmemektedir. M.Ö 2.yy’da Aquae Saravenas ( Akova-Saravena) adıyla bilinen bölge daha sonra Makissos ( Macissos) adıyla bilinmiş. 527-568 tarihlerinde Roma İmparatorluğu döneminde kent yeniden kurularak Jüstinianopolis adını almıştır.
Türkler, kır ortasında var olan bu şehre Kır Şehri adını vermiş daha sonra bir harf oynatılarak Kırşehir olmuştur.
2019 yılı verilerine göre ilin nüfusu 243.407 kişi olarak belirlenmiştir. 2017 yılında Kırşehir nüfusu ani bir artış göstermiş ve bu durum merak uyandırmıştır. Bunun nedeninin Irak, Afganistan ve Suriye’den göç almasının olduğu belirlenmiştir.
Kırşehir’de Karasal iklim hüküm sürer. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları kurak ve sıcak geçer. Yazın yağan yağış miktarı az, kış ve ilkbaharda daha fazladır.
Güney ve güney batısında Kızılırmak, kuzey ve kuzeydoğuda Delice Irmağı, batı ve kuzey batıda Kılıçözü deresi ve doğuda Seyfe gölü çöküntü alanı ile çevrili Kırşehir dağları, vadileri ile güzel bir ilimizdir.
Ormanlık alanı bulunmayan Kırşehir’de genel bitki örtüsü bozkırdır. İklimi ve insan faktörlerinden dolayı ormanları yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Ama bazı bölgelerde ormanlık arazilerde iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır. Bir iki bölgede meşe, karaçam ve sedir ağaçlarından oluşan ormanlık bölgeler bulunmaktadır.
Kırşehir tarihi açıdan önemli bir şehirdir. Dünyanın ilk astronomi okulu Kırşehir’de bulunmaktadır. Bu da bu ilimizi daha da kıymetli yapmaktadır. Yani diyebiliriz ki astronominin merkezi Kırşehir’dir. Tarihi eserleri, güzel doğası ve termal su kaplıcaları ile görülmesi gereken yerlerdendir.
Sadece Kırşehir’in değil dünyanın da kıymetlisi olan bu muhteşem eser, dünyanın ilk astronomi okudur. Sadece bu özelliği ile değil yapının içindeki birbirinden güzel ayrıntı da medreseyi ayrıcalıklı kılmaktadır. 1272 yılında Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde, dönemin Kırşehir Valisi Nurettin Cibril Bin Cacabey tarafından yaptırılmıştır.
Medresenin kuzey cephesinde Cacabey kümbeti, güney batısında minaresi vardır. Bu yapı Selçuklu mimarisinin özelliklerini taşıyan en güzel yapılardan biridir. Cacabey medresesinin bir özelliği astronomi okulu olması nedeniyle minaresinin roket şeklinde yapılmış olması ve yine roket şeklindeki sütunceleridir. Bu sütunceler roketin ateşleme ve fırlatma halini temsil etmektedir.
Medresenin yapımında kesme taş ve moloz taşı, minaresinin yapımında sırlı tuğla kullanılmıştır. Avlunun ortasında yıldızları incelemek için bir roket kuyusu ve üzerinde aydınlık feneri bulunmaktadır. Medresinin bir güzel özelliği de hemen hemen her yerinde Kur’an-ı Kerim surelerinin yer aldığı kitabelerin bulunmasıdır.
Cacabey Medresesi, gerek astronomik önemi ve gerekse köklü tarihi nedeniyle dünya üzerinde eşi ve benzeri bulunmayan bir hazinedir.
Bölgeden çıkan eserlerin sergilendiği müzede, kazı çalışmasında çıkartılan tarihi eserler ve yine kazı çalışması sırasında çekilen fotoğraflar sergileniyor. Müzenin çevresinde Japon eseri çok güzel bir bahçe ve Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü bulunmaktadır.
Kırşehir Gezilecek yerler listemizde Ahi Şehri Kırşehir ilinin yapısı gereği fazla yeşillik örtüsü bulunmadığından Japon Bahçesi mini bir cennet gibi. Japon bahçesi olarak bilinse de kazıların onursal başkanı Prens Mikasa Anı bahçesi adı altında ziyarete açık. Bahçeyi Prens Takahito Mikasa açmış. Bahçenin içinde yapay göller ve Japonların muhteşem bitki örtüleriyle donatılmış. Özellikle ağaçların çiçek açtığı zamanlarda giderseniz muhteşem bir ortamda bulunmanın keyfine bakabilirsiniz. Parka giriş ücretsiz olup, müze için çok küçük bir ücret alınmaktadır. Ayrıca müze kartta geçerlidir.
Ahi Evran, 1171-1261 yılları arasında yaşamış, 32 farklı esnaf ve sanatkarın lideri olup 13.yüzyılda toplum önderlerinden biridir.
Tarihi ve manevi değeri bulunan külliye, 1482 yılında Ahilik teşkilatının kurucusu Ahi Evran adına yaptırılmıştır. İçinde bir cami ve türbe bulunmaktadır. Külliye, Kırşehir merkezdedir. Önceleri zaviye olarak kullanılan yapı daha sonra cami olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Kırşehir Gezilecek yerler listemizde çok eski bir köprü var. Kırşehir’de, Kesikköprü köyünde , Kesikköprü’nün yanındaki bu kervansarayın 1248 yılında Kırşehir valisi Cacabey tarafından yaptırıldığı üzerindeki kitabede belirtilmiştir.
Kervansaray, orta avlu etrafındaki hücre ve revaklardan oluşmuştur. Kesme taştan yapılan kervansarayın güneyinde kemerli bir giriş kapısı bulunmaktadır. Kapısında kabartmalı geometrik motifler bulunmaktadır.
1936 yıllarında ilk kuruluş çalışmalarına başlanmış ancak devam etmemiştir. 1975 yılında Kırşehir Valiliğince eski eserlerin korunması için komisyon kurulmuş ve 1980 yılında Kırşehir Müze Müdürlüğü oluşturulmuştur.
1996 yılından sonra çalışmaların hız kazandığı müzede sikke, arkeolojik ve etnoğrafik kazılarda ortaya çıkan 3300 üzeri civarı eser bulunmaktadır. Arkeoloji bölümünde Asur, Osmanlı, Roma ve Selçuklu döneminden kalma eserler ve İslami eserler sergilenmektedir. Etnoğrafya bölümünde ise Ahilik ve Ahi Evran tanıtımı üzerine eserler bulunmaktadır.
Kırşehir Gezilecek yerler kapsamındaki son durağımız olan ve Kırşehir’in kuzeydoğusunda, sulak, sazlık ve bataklık alandan oluşan Seyfe Gölü, 187 kuş türünün barındığı bir güzelliktir. Dünyanın en büyük flamingo topluluklarından biri Seyfe Gölü’nde yaşamaktadır. Sonbaharda leyleklerin toplandığı, ördeklerin konaklama merkezidir. 1990 yılında Tabiatı koruma alanı olarak ilan edilmiş ve gölde yaşayan 27 kuş türü Uluslararası kuş koruma konseyi tarafından koruma altına alınmıştır.
Kırşehir Gezilecek yerler listemizde Kırşehir’in doğal zenginlikleri de yer alıyor. Kırşehir,termal sular ve kaplıcalar bakımından en zengin illerden biridir. Terme kaplıcası, Karakurt Kaplıcası, Bulamaçlı kaplıcası, Mahmutlu kaplıcası, Keman Savcılı Ilıcası ve Avcı içmecesi, sosyal tesis ve konaklama imkanlarıyla hizmet vermektedir.
İç Anadolu Bölgemizi de yer alan Kırşehir pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış tarihi bir şehrimizdir. Hem kültürel hem de tarihi bir şehir olaması ile birlikte mutfağıyla da bilinen bir ilimizdir. Anadolu Bölgesinde yer almasının nedeniyle oldukça geniş yelpazede yemek çeşitleri vardır. Herkesin damak zevkine hitap edecek yemekler bulunmaktadır. Kendine has lezzetleri gelen ziyaretçilerini kendine hayran bırakmaktadır. Gelin bu lezzetlere yakından bakalım.
Kendine has yemekleri ile Kırşehir diğer şehirlerimizden ayrılmaktadır. Et yemeğinden, sebze yemeğine, hamur işinden tatlılara pek çok çeşit yemeği vardır. Kesme Aşı, Düğür Çorbası, Çullama ve Topalak gibi yöresel yemekleri bulunmaktadır.
Kırşehir’in en meşhur lezzetlerinden olan Çullama, bu yöreye ait eşsiz bir lezzettir. Kırmızı et veya tavuk eti ile yapılan yemek, etlerin kuş başı doğranıp, un ile et suyundan karışım yapıp bulamaç haline getirilip kızartıp,tereyağ ile servis ediliyor. Kırşehir meşhur yemekleri arasında en çok bilinen lezzettir.
Yapılışı oldukça zahmetli olsa da çok lezzetli bir yemek olan Tandırda Çömlek Paça, diğer paça yemeklerine göre oldukça farklıdır. Kuzu veya koyunun baş ve ayakları parçalanıp, daha sonradan bir çömleğin içine sarımsak ve su konularak baş ve ayaklar konulur, Çömleyin üst kısmı kapatılarak bir tandır içine gömülüp pişirilir. Sirke veya limon sıkılarak servis edilir. Geleneksel olarak yapılan bu yemeği Kırşehir’in hemen hemen her restoranında bulabilirsiniz.
Kırşehir’in yöresel bir lezzeti olan Çirleme, kuzu eti,pekmez ve kayısı ile yapılan oldukça farklı bir yemektir. Damak zevkinize uygunsa bu lezzeti deneyebilirsiniz.
Yöre halkı tarafından gün içinde çok fazla tüketilen bir yemek olan Kesme Aşı, hamurdan yapılan bir yemektir. Hamurları kesme haline getirip, mercimek ile yapılır. Üzerine salçalı soğanlı sos dökülerek servis edilir. Öğle yemeklerin vazgeçilmezi olan bu yemeği Kırşehir’e yolunuz düşerse mutlaka deneyin.
Akşam yemeklerinde olmazsa olmaz Düğür Çorbası, Kırşehir denilince akıllara gelen bir lezzettir. İnce bulgur ve domates salçası ile yapılan çorbayı her restoranda bulup deneyebilirsiniz. Eşsiz lezzetleri ile Kırşehir meşhur yemekleri arasında yer almaktadır.
Normal pilav yemeklerine göre oldukça farklı olan Lepe, daha sulu ve kıvamlı bir yemektir. Kırşehir’de çok fazla tüketilen yemeği mutlaka denemelisiniz.
Bulgurdan yapılan köfteler ile hazırlanan Etsiz Topalak Çorbası, yöre halkı tarafından yapılan bir yemektir. Bulgurdan hazırlanan köfteleri rendelenen soğanlar ve salçaları ile üzerine su ekleyip köfteleri ilave edip pişiriliyor. Damak zevkinize hitap edecek bir yemektir.
Geleneksel bir lezzet olan Çömlekte Kuru Fasulye, yöresel bir yemek olduğu için geleneğe uygun olarak hazırlanmaktadır. Normal kuru fasulye yemeklerinin aksine çömlekte yapılıyor. Bu nedenle çok ayrı bir lezzet olan kuru fasulyeyi mutlaka tatmalısınız. Kırşehir meşhur yemekleri arasında en çok bilinenidir.
Herkes tarafından bilinen Ayran Çorbası Kırşehir yöresine ait bir çorbadır. Anadolu coğrafyasında da çok fazla tüketilen bu yemek soğuk olması ile birlikte yaz aylarında çok tercih edilmektedir. Kesinlikle benzersiz olan bu çorbayı birde Kırşehir’de yemelisiniz. Yolunuz düştüğünde veya evinizde yapabilirsiniz.
Şimdi sıra Kırşehir’İn tatlılarında. Pekmezli Pelte yöre özgü bir tatlıdır. Pekmez ve buğday nişasta ile yapıldığı için oldukça sağlıklı bir tatlıdır. Özel günlerde yöre halkı tarafından çokça yapılıp, tüketilir.
Kırşehir tam olarak Türkiye'nin kalbinde İç Anadolu Bölgesi'nin ortasında yer almaktadır. Uçsuz bucaksız bozkırları ile meşhur olan il doğusunda Yozgat, güneyde Aksaray, batıda Ankara, kuzeyde Kırıkkale ile çevrilidir. İstanbul'a arasında 636 kilometre Ankara'yla arasında 188 kilometre bulunmaktadır.
Şehrin iklimi karasal olduğu için kışlar soğuk ve sert, yazları ise kurak ve sıcak geçmektedir. Bu yüzden Kırşehir'e ne zaman gidilir diye soruyorsanız ilkbahar ve sonbahar aylarını tercih edebilirsiniz. Çünkü bu aylarda hava çok bunaltıcı ve soğuk olmadığı için çok rahat bir şekilde tarihi ve doğal güzelliklerini gezebilirsiniz. Yıllık sıcaklık ortalaması is 11 derecedir.
İç Anadolu'nun tam ortasında sakin bir şehir olduğu için Kırşehir'de gece hayatı çok fazla yoktur. Kentin en işlek caddesi Ankara Caddesinde bulunan kafe ve restoranlarda canlı müzik eşliğinde eğlenceler yer almaktadır. Bunların yanı sıra az da olsa gece kulübü ve bar bulunmaktadır. Bunların hiç birini tercih etmezseniz şehrin merkezinde yer alan otellerde düzenlenen eğlencelere katılarak sabahlara kadar eğlenebilirsiniz.
Ahi şehri olarak bilinen Kırşehir de bu kültürü yaşatan insanların devam ettirdiği festivaller düzenlenmektedir. Çok fazla etkinlik olmasa da geleneklerini sürdüren eğlenceli festivaller bulunmaktadır. Gelin bu festivalleri yakından inceleyelim.
Türk İslam kültüründe oldukça önemli bir yeri olan Yunus Emre'nin mezarı tam olarak nerede olduğu bilinmemektedir. 13 yerde mezarı olduğu düşünülen Yunus Emre'nin bu yerde onu anmak için etkinlikler düzenlenmektedir. Bu yerlerden bir olan Kırşehir'de Yunus Emre'yi anma günü düzenlemektedir. Bu günlerde aslında onun mezarının nerede olduğu değil onun düşüncesi, sevgisi ve fikirlerinin nerede olduğu önemlidir. Bu nedenden dolayı Aksaray ve Kırşehir'de dönüşümlü olarak etkinlikler düzenlenmektedir. İstiklal marşı ile başlayan etkinlik Kuranı Kerim ile sonlanır.
Usta sanatçımız Neşet Ertaş'ın memleketi olan Kırşehir, ustayı anmak ve şarkıları ile yaşatmak için her sene Kültür Sanat Festivali düzenlemektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kırşehir Valiliği ve Belediyesi ilebirlikte birbirinden ünlü isimlerin katılımları ile Neşet Ertaş'ın unutulmayan şarkıları söylenip, halk müziğini tekrardan canlandırmak için ellerinden geleni yaparlar.
Ülkemizin en iyi cevizleri Kırşehir'in Kaman ilçesinde yetişir. Bu nedenden dolayı her sene bu lezzetli cevizleri tatmak,tüm illere ve dünyaya tanıtmak için Kaman Ceviz Festivali düzenlenmektedir. Festivalin ilk günü ceviz stanların gezilmesi ile başlıyor daha sonra ise ceviz yarışmaları ve paneller düzenleniyor. Son olarak halk oyunları ile birlikte festival sona eriyor. Bu festival tam olarak iki gün sürmektedir. Yolunuz düşerse mutlaka katılmanı gereken bir etkinliktir.
